آموزش گام به گام ICDL (آی سی دی ال) -مفاهیم پایه بخش ۸

فصل هشتم: قوانین حق نشر

آشنایی با قوانین حق نشر(Copyright)

متاسفانه قانون حق نشر یا Copyright که در بسیاری از کشورهای جهان اعمال می‌شود هنوز در ایران رعایت نمی‌شود و بخصوص نرم افزارهای خارجی بدون پرداخت مبلغی به شرکت تولید کننده نرم افزار،تکثیر و استفاده می‌شود. مطالب این فصل برای آشنایی بیشتر شما با این قوانین است، زیرا کشور ما نیز در آینده ای نزدیک برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی باید این قوانین را رعایت کند. البته رعایت قوانی حق نشر باعث پیشرفت در صنعت تولید نرم افزار کشور نیز خواهد شد. توضیحاتی که در این فصل آمده است براساس قوانین حق نشر در کشورهای دیگر نظیر اروپا و آمریکا است.

اغلب برنامه هایی که خریداری می‌کنید تحت قانون حق نشر یا Copyright قرار دارند و شما حق کپی کردن آنها را ندارید. در صورتیکه از یک نرم افزار که حق نشر دارد کپی تهیه نمایید، قانون شکنی کرده و در صورت شناسایی شدن، ممکن است تحت تعقیب قانونی قرار بگیرد. ممکن است شما یک بازی را خریده و برای دوستان و اعضای خانواده خود از آن کپی هایی تهیه کنید، این کار غیر قانونی است. در اغلب موارد دادن CD برنامه ها به دیگران هم غیر قانونی است. در محل کار اگر مدیر به شما دستور کپی کردن نرم افزار را بدهد، همیشه قبل از انجام این کار ببینید که آیا اجازه انجام چنین کاری را دارید یا خیر، چون در بیشتر کشورها، شما شخصاً مسئول قانونی اعمال خود هستید. سازمانهای زیادی از جمله فدراسیون مقابله با سرقت نرم افزار (FAST(FederationAgainstSoftwareTheft) وجود دارد که کارشان جلوگیری تکثیر غیر قانونی نرم افزارها است. اغلب متن هایی که در اینترنت می‌یابید دارای حق کپی هستند. هرگز بدون اجازه به متن کسی دست نزنید و همیشه در صورت نقل قول نام منبع خود را ذکر کنید. سایتهای بسیاری کارهای هنری را بصورت رایگان در اختیار دیگران قرار می‌دهند. برخی از آنها حق انجام چنین کاری را دارند اما اکثراً حق چنین کاری را ندارند و معمولاً به صورت غیر قانونی امکان دریافت کامل فیلم ها یا موزیک ها را بصورت رایگان فراهم کرده اند.

حق نشر نرم افزارها

در صورتیکه یک نرم افزار، یا یک مجموعه از تصاویر را بر روی CD خریداری کرده اید معمولاً اجازه تهیه یک نسخه پشتیبان از آن را دارید تا در صورت خراب شدن CD از نسخه پشتیبان استفاده نمایید اما امکان توزیع و تکثیر آن را حتی در بین دوستان و اعضای خانواده خود ندارید، بنابراین واضح است اجازه کپی و فروش مجدد نرم افزار را هم ندارید.

انواع نرم افزارها از لحاظ قوانین حق نشر

در اکثر نرم افزارها امکان مشاهده اطلاعاتی نظیر شماره شناسایی نرم افزار، شرکت تولید کننده و نام خریدار آن وجود دارد. (معمولاً در منوی Help نرم‌افزارها گزینه ایی به نام About یا چیزی شبیه به آن وجود دارد که با انتخاب آن صفحه ی حاوی اطلاعات فوق را نمایش می‌دهد.)با مشاهده این اطلاعات می‌تواین شماره سریال نرم‌افزاری را که خریده ایم را مشاهده کرده و در صورت نیاز آن را یادداشت نماییم.

علامت C به معنای Copyright می‌باشد.

نرم افزارها را از لحاظ قوانین Copyright می‌توان به چند دسته تقسیم‌بندی کرد، که با خصوصیات هر یک از آنها آشنا می‌شویم:

نرم افزارهای دارای حق نشر

اکثر نرم افزارها توسط شرکت های تولید کننده آنها در بازار توزیع می‌شود و خریداران یک نسخه از آن را جهت استفاده خریداری می‌کنند. طبق قوانین حق نشر ، خریدار مالک نرم افزار نمی‌شود بلکه حق استفاده از آن را تحت شرایط خاصی بدست می‌آورد. به عنوان مثال حق کپی یا فروش مجدد این نرم افزار را ندارید و یا طبق مجوز استفاده از نرم افزار فقط حق بر روی یک کامپیوتر آن را نصب کنید. در صورتیکه نرم افزار را روی دیسک خریداری کرده اید معمولاً اجازه تهیه یک کپی از آن را بر روی کامپیوتر دارید، اما امکان توزیع و تکثیر آن را در بین دوستان و اعضای خانواده ندارید و مسلماً اجازه کپی و فروش مجدد نرم افزار را هم ندارید. نرم افزارهای پولی را می‌توان از طریق شبکه جهانی اینترنت نیز دریافت نمود و با کارتهای اعتباری پول آن را پرداخت کرد و شماره سریال مخصوص استفاده از نرم افزار را بصورت نامه الکترونیکی دریافت نمود که در واقع مجوز استفاده از این نرم‌افزاراست. از آنجایی که در کشور ما قوانین حق نشر توسط مصرف‌کنندگان رعایت نمی‌شود، معمولاً تولید کنندگان ایرانی نرم افزار بر روی نرم افزارهای خود قفل هایی را قرار می‌دهند که به شما اجازه نصب تعداد محدودی از این نرم افزار را می‌دهد و شما نمی‌توانید آن را کپی کرده و به دوستان خود بدهید. 

نرم افزارهای رایگان (Freeware)

نرم افزار رایگان به نرم افزارهایی گفته می‌شود که تولید کننده به صورت رایگان دراختیار مصرف کنندگان قرار می‌دهد و به ازای نرم افزار هیچ پولی دریافت نمی‌کند. معمولاً این نرم افزارها را در شبکه اینترنت قرار می‌دهند تا هر کس به آن نیازی داشت آن را بصورت رایگان دریافت کند. معمولاً کپی وانتشار این نرم افزارها مجاز است اما فروش یا اعمال تغییراتی در آنها ممنوع است .

نرم افزار اشتراکی (Shareware)

نرم افزارهای اشتراکی به نرم افزارهایی گفته می‌شود که مصرف کننده برای یک مدت مشخصی بطور آزمایشی و رایگان از آن استفاده می‌کند. بعضی از نسخه های این نرم افزارها کاملا کاربردی بوده ولی پس از مدت زمان مشخصی، پیغام آزاردهنده ای می‌دهد و یا بخشی از امکانات آن غیر فعال می‌شود، که شما برای ادامه استفاده از آن باید نرم افزار را خریداری کنید. اخیراً در شبکه اینترنت اکثر نرم افزارها به صورت اشتراکی عرضه می‌شوند که این شیوه ارائه هم برای تولید کنندگان و هم برای مصرف کنندگان جذاب است.

نرم افزارهای نمایشی (Demo)

گاهی اوقات شرکتهای تولید کننده نرم افزار برای معرفی قابلیتهای نرم افزارهای خود نسخه های نمایشی از نرم افزار خود را به کاربران می‌دهند که این نرم افزارها صرفاً نمایشی بوده و کاربردی نیستند وشما نمی‌توانید از ان استفاده کنید.

موافقتنامه های نرم افزاری

معمولاً در هنگام نصب نرم افزارها موافقتنامه هایی به کاربر نشان داده می‌شود که کاربر باید آنها را قبول کند تا نرم افزار نصب شود. کاربر باید موارد این موافقتنامه ها را مطابق قانون رعایت کند.

مدرک کاربر (User License)

فرض کنید در محیط کار خود بیش از یک کامپیوتر دارید و می‌خواهید نرم‌افزاری برای همه آنها بخرید. بهتر است که به جای اینکه برای هر کدام یک کپی از نرم افزار را بخرید، یک مدرک کاربر تهیه کنید. مدرک کاربر شما را مجاز به نصب کپی نرم افزار خود بر روی هر کامپیوتری می‌کند. بسته به تعداد کپی که می‌خواهید از این مدرک داشته باشید، قیمت مدرک کاربر بیشتر خواهد شد. ولی در هر حال از خرید یک CD به ازای هر کامپیوتر ارزانتر است. در واقع چون شما نسخه های بیشتری می‌خرید تخفیف ویژه ای می‌گیرید.

قرارداد مدرک کاربر نهایی (End User License Agreement)

امروزه هنگامیکه نرم افزاری را نصب می‌کنید در یکی از مراحل نصب باید با قراردادی به نام قرارداد مدرک کاربر نهایی توافق کنید. این قرارداد نوعی توافق قانونی بین تولید کننده نرم افزار و خریدار آن می‌باشد. معمولاً متن این قرارداد طولانی بوده و برای حمایت از تولید کنندگان نرم افزار در قبال استفاده های نادرست از نرم افزار جهت اعطای حق تعقیب قانونی به تولید‌کننده است. در این قرارداد نحوه توزیع، فروش مجدد و تعداد کپی های مجاز که می‌توانید از آن نرم افزار داشته باشد ذکر شده است.

قوانین حمایت از اطلاعات محرمانه و شخصی

با وارد شدن کامپیوتر در عرصه اطلاعات، به همان اندازه که نگهداری و پردازش اطلاعات آسان شده،سرقت اطلاعات و سوء استفاده از آن هم تسهیل شده است. در بسیاری از سازمانها و موسسات اطلاعات شخصی و حتی محرمانه افراد در کامپیوترها نگهداری می‌شود. به همین دلیل نیاز به قانونی جهت حمایت از محفوظ ماندن اطلاعات شخصی افراد احساس می‌شود. در اکثر کشورهای دنیا این قوانین تصویب شده و به اجرا در می‌آیند.

اگر در کامپیوترهای خود اطلاعات شخصی افراد را داشته باشید وظیفه اخلاقی و قانونی شما در برخورد محترمانه و بدون سوء استفاده با این اطلاعات است. سازمانهای دولتی، بانک ها، پزشکان ودیگر شرکتها اطلاعات گسترده ای از مردم دارند، که هم حساس و هم خصوصی است. در یک جامعه آزاد شما حق دارید مطمئن شوید که اطلاعات شما مورد سوء استفاده قرار نمی‌گیرند. در اغلب کشورها این دسته حقوق در دسته قوانین حمایت از اطلاعات (Data Protection Laws) قرار می‌گیرند.

طبق قوانین حمایت از اطلاعات شخصی ، اطلاعات دریافت شده برای یک هدف خاص فقط باید برای همان منظور مورد استفاده قرار گیرد. فرض کنید در یک موسسه آموزشی ثبت نام کرده اید و این موسسه در یک فرم اطلاعاتی مشخصات شما از جمله آدرس پست الکترونیک شما را دریافت کرده است. این موسسه حق ندارد آدرس پست الکترونیک افرادی که در این موسسه ثبت‌نام کرده اند را به شرکت های تبلیغاتی بفروشد. این موسسه حق دارد فقط در مورد نامه نگاری وجهت مطلع کردن شما از وضعیت آموزشی خود از آدرس پست الکترونیک شما استفاده نماید.

تهیه و تنظیم : ایمان زندیه

سایت شما دات آی آر   http://www.siteshoma.ir

**********************************

(استفاده  در وبلاگ ها و وبسایت ها با ذکر منبع بلامانع است)

**************************************

 

------------------------------------------------------------------------------ 

دانلود همین مقاله با فرمت پی دی اف